In zijn boek Superschool beschrijft Erik van ’t Zelfde hoe hij ooit op een koude dag bij een waterval stond. Zijn broers sprongen het ijskoude water in. Hij bleef staan. Bang. Twijfelend. Tot zijn vader zacht zei:
“Iemand die zichzelf overwint, is moediger dan een generaal die een stad inneemt.”
Die zin bleef in zijn hoofd wonen. En uiteindelijk sprong hij. Niet alleen daar – maar ook later, telkens weer, in zijn werk, zijn keuzes, zijn onderwijs.
Het raakte me, want dit is precies waar mijn boek Durf is te Doen over gaat. Niet over roekeloosheid of bravoure, maar over die momenten waarop je weet: dit is spannend, dit mag misschien niet, dit lijkt onmogelijk — en toch doe ik het, omdat het klopt.
“Ook als het niet kan en ook als het niet mag, doe ik het toch,” schrijft Van ’t Zelfde. “De enige vraag die voor mij van belang is: is dit in het belang van mijn leerlingen en collega’s?”
Ik herken dat. In onderwijs, leiderschap en het leven zelf moet je soms kiezen voor het onlogische, het onveilige, het nieuwe. Niet omdat het makkelijk is. Maar omdat het nodig is.
Controle of vertrouwen?
Wat me raakt in Superschool, is de scherpte waarmee Van ’t Zelfde beschrijft hoe het onderwijs stikt in controle, maar snakt naar vertrouwen:
“Het bestaande hoeft zich nooit te verdedigen. Het nieuwe moet zich constant verantwoorden.”
“We eisen torenhoge resultaten, terwijl we niet leveren wat nodig is om die resultaten te halen.”
Het is precies deze paradox waar zoveel leraren, schoolleiders én studenten dagelijks in vastlopen. We hebben mensen nodig die durven te breken met systemen die niet werken. Die zeggen: “Ik volg de procedures – tenzij ze mijn mensen belemmeren.” Of zoals Van ’t Zelfde het in een crisis cynisch formuleert:
“Ja, laten we vooral de volgorde aanhouden en de procedures volgen.”
In de praktijk: Haagse Hogeschool
Als freelance docent bij de Haagse Hogeschool werk ik binnen het M&O-track met studenten aan thema’s als leiderschap, samenwerken en veranderen.
Wat ik ze probeer mee te geven? Dat durven niet betekent dat je geen angst kent — maar dat je leert handelen mét die angst. Dat je leert kritisch te denken én verantwoordelijkheid neemt. Niet vanuit het systeem, maar vanuit jezelf.
Studenten voelen feilloos aan of je zelf gelooft wat je zegt. En dus probeer ik, ook daar, telkens weer: te springen.
De essentie: durven voor wie je het doet
Iedereen heeft die ene docent. Die ene die je raakte. Die het verschil maakte.
Die sprong. Voor jou.
Wat als we leiderschap in het onderwijs weer terugbrengen naar de kern: niet het naleven van protocollen, maar het nemen van moedige beslissingen — in het belang van studenten. Wat als we mensen ondersteunen om te springen, juist als het spannend is?
Durf is te Doen – ook in het hoger onderwijs
Durven betekent: doen ondanks je twijfel. Niet omdat je alles zeker weet, maar omdat je weet waar je het voor doet. Superschool en Durf is te Doen spreken dezelfde taal. Die van moed, van betrokkenheid, van rebellie met een reden.
Laten we dus ruimte maken voor lef. Voor creativiteit. Voor mensen die springen — en anderen meenemen!
Benieuwd naar het boek Durf is te Doen?
Bekijk het hier: www.bureauvoordurf.nl/durfistedoen
Wie was die ene docent die voor jou het verschil maakte?
#DurfIsTeDoen #Superschool #Onderwijs #Leiderschap #M&O #HaagseHogeschool #Moed #DurvenDoen #HBO #Vrijdenkers
Reageer