Toets "Enter" om naar de inhoud te gaan

Tag: weerstand

GZ-Plein interview: Wat is assertiviteit en hoe vergroot je het? – Tips van een expert

Lisa Reinerink nam voor GZ-plein het onderstaande interview met mij af:

‘Kan je nog even snel de notulen van de vergadering uittypen voor morgen?’ vraagt je baas net voordat je ’s avonds naar huis wilt gaan. ‘Ja hoor, geen probleem’ reageer je automatisch. Achteraf baal je; je had assertiever moeten zijn. Je hebt ten slotte afgesproken om vanavond uit eten te gaan met je partner voor zijn verjaardag. Alleen hoe zorg je ervoor dat je op een goede manier je grenzen aangeeft? Je wilt namelijk niet agressief of boos overkomen, maar je wilt wel duidelijk maken aan je baas dat je niet steeds wilt overwerken.

Wij gingen in gesprek met Rob Smits, oefenmeester in durf. Rob is eigenaar van Bureau voor Durf. Hij geeft assertiviteitstrainingen en lessen hoe je omgaat met agressie en weerstand. Rob is opgegroeid in Amsterdam Noord. ‘Ik woonde in een pittige wijk, waar ik wel eens in lastige situaties terecht kwam op straat. Over de jaren heb ik geleerd om verbaal sterker te worden. Deze ervaringen heb ik meegenomen naar Bureau voor Durf.’

Wat is assertiviteit?

Volgens Rob betekent assertiviteit dat je voor jezelf opkomt zonder daarbij de grens van de ander uit het oog te verliezen. Het is de gulden middenweg tussen sub-assertiviteit en agressiviteit. ‘Als je sub-assertief bent, dan vind je de mening van anderen belangrijker dan je eigen mening en laat je makkelijk over je heen lopen. Bijvoorbeeld bij een vergadering zeg je pas iets als iedereen aan de beurt is geweest. Het tegenoverstelde hiervan is agressiviteit. Agressieve mensen komen voor zichzelf op, maar houden te weinig rekening met de grens van de ander. Soms gaat dit gepaard met een sterke verbale of fysieke reactie, maar het kan ook op een subtiele manier.’

Kan iedereen het leren?

Volgens Rob kan iedereen leren om assertiever te communiceren. Alleen verschilt de startsituatie per persoon. ‘De één is van zichzelf al assertiever dan de ander. Als je een temperamentvolle persoonlijkheid hebt, dan ben je eerder geneigd om op een assertieve of agressieve manier te communiceren. Ook de omgeving, waarin je bent opgegroeid, heeft invloed op je startsituatie. Zo hebben mensen uit het westen van het land vaak meer “het hart op de tong” in vergelijking met mensen uit het oosten van het land, die vaak wat terughoudender zijn qua communicatie. De motivatie om te veranderen is ook van invloed. Bij sommige mensen is de pijn nog niet sterk genoeg om voor zichzelf op te komen. Toch, als je altijd over je heen laat lopen, dan komt er vaak een punt dat je er klaar mee bent en dat je beseft dat er iets moet veranderen.’

Voorwaarden voor assertieve communicatie

Hoe komt het dat het in de ene situatie makkelijker is om assertief te communiceren dan in de andere situatie? Volgens Rob heeft dat alles te maken met context. ‘Een leraar kan bijvoorbeeld duidelijke regels hebben naar zijn klas toe, maar bij een gesprek met zijn leidinggevende totaal niet assertief zijn. Om assertief te communiceren is het belangrijk dat er een cultuur hangt waarin je je veilig genoeg voelt om dit te doen. Als er in een organisatie een cultuur hangt waarbij het “not done” is om voor jezelf op te komen of je mening te delen, dan ga je dit automatisch niet doen. Ook de mate waarin assertiviteit gestimuleerd wordt is belangrijk. Als een leider regelmatig uit zichzelf vraagt om feedback, dan leren mensen zich te uiten. Op deze manier worden assertiviteit en tegenspraak als het ware “uitgelokt”.’

Hoe pak je het aan?

‘Bij een lastig gesprek is het belangrijk om een goede gespreksbasis te vinden met je gesprekspartner. Hiermee zorg je ervoor dat je het allebei al op één punt eens bent. Dit kan je doen door het gesprek te starten met een zin als: “Ik vind het belangrijk om open en eerlijk te communiceren. Vind jij dat ook?” of “Ik vind het belangrijk dat je weet wat er bij mij speelt en dat we dingen met elkaar delen. Vind jij dat ook?”. Hiermee zorg je ervoor dat de ander open staat om jouw feedback te ontvangen. Ook de timing en plek van het gesprek zijn goed om in het oog te houden. Als je een collega wilt vertellen dat je je irriteert aan zijn gedrag, is het niet handig om dat tijdens de lunchpauze te vertellen wanneer iedereen samen aan één tafel zit.’

‘Als je een gesprek niet kan timen, dan is het belangrijk dat je in een goede staat bent. Als je zenuwachtig of boos bent, dan zal je jezelf eerder te kort doen of reageer je juist heel bot. Hierdoor komt de boodschap minder goed over. Zelfcontrole is dan cruciaal: reageer pas als je in controle bent. Ook als de ander boos is, is het beter om rustig te blijven en niet terug te schreeuwen en schelden. Ik leer mensen hun zelfcontrole te vergroten door ze ankeroefeningen mee te geven. Een ankeroefening is een handeling die je altijd op dezelfde manier uitvoert, waardoor je automatisch een rustig gevoel bij jezelf activeert. Ademhalingsoefeningen, waarbij je diep inademt en langzaam uitademt, kunnen ook helpen om rustiger te worden. Ook in koud water zwemmen kan helpen om meer zelfcontrole te ontwikkelen. Door de extreme kou wordt er automatisch een angstreactie in gang gezet in je lichaam, maar door te oefenen leer je deze reactie te beheersen met je brein.’

‘Voor sub-assertieve mensen kan het erg lastig zijn om assertiever te communiceren. Vaak ligt hier angst of perfectionisme onder. Mensen zijn bijvoorbeeld bang dat anderen hun afkeuren als zij hun mening vertellen of zeggen pas iets als ze het goed genoeg vinden. De eerste stap om je gedrag te veranderen is bewustwording. Je moet je eerst bewust worden van waarom je op een sub-assertieve manier reageert. Begin vervolgens met het zetten van kleine stappen. Als je wilt leren om ”nee” te zeggen tegen je baas, kan je dit ook eerst oefenen in een veilige situatie, bijvoorbeeld met je partner of je broer. Bedenk dat je fouten mag maken; durf te falen. Het zal niet altijd lukken om assertief te reageren, maar door kleine stappen te zetten zal je je hierin ontwikkelen. Besef dat je om hulp mag vragen. Bij de assertiviteitstrainingen koppel ik mensen altijd aan een “kritische vriend”. Je stelt dan vooraf allebei een doel op en vervolgens bevraag je elkaar wekelijks hoe het gaat met de doelen. Op deze manier worden mensen gestimuleerd om aan hun doel te werken, omdat ze een “verantwoording” moeten afleggen aan iemand.’

‘Verder zijn er bepaalde zaken die werken als versnellers om assertiever te communiceren. Als je optimistisch bent, is het makkelijker om te bedenken “Ik probeer het de volgende keer weer”. Nieuwsgierigheid heeft ook een positieve invloed. Ik geef mensen vaak de oefening mee om eens een andere route naar werk te nemen en onderweg drie foto’s te maken. Als je telkens iets anders doet, word je wendbaarder in lastige situaties. Daarnaast zijn goede voorbeelden belangrijk. Vraag eens aan iemand in je omgeving hoe het diegene gelukt is om voor zichzelf op te komen. Dit kan veel inspiratie geven. Tot slot, blijf de uitdaging aangaan; dat houdt je scherp en is realistisch, want waarschijnlijk komen er meer situaties op je pad die om een assertieve aanpak vragen.’

Tips van Rob

1. Word je bewust van je eigen gedrag en ga na waarom je op een bepaalde manier communiceert.

2. Begin met kleine stappen door te oefenen in een veilige situatie.

3. Bedenk dat je fouten mag maken; durf te falen.

4. Zoek een maatje om mee te sparren of vraag eens aan anderen hoe het hun is gelukt om voor zichzelf op te komen in een lastige situatie.

5. Wees optimistisch en nieuwsgierig.

6. Vergroot je zelfcontrole met ademhalingsoefeningen en ankeroefeningen. Of ga eens zwemmen in koud water.

7. Probeer bij een lastig gesprek je emoties te beheersen en zoek een goede gespreksbasis met je gesprekpartner.

8. Tot slot: blijf de uitdaging aangaan!

 


Wil je meer lezen over assertiviteit? In dit artikel lees je een interview met coach Linda Hoitinga. Bekijk ook de video waarin Linda tips geeft hoe je stopt met pleasen.

Bron: interview met Rob Smits, https://rob-smits.nl/
Auteur: Lisa Reinerink 
april 2023

https://gz-plein.nl/aanbod/assertiviteit-wat-is-het-en-hoe-vergroot-je-het

Reageer

#68 Het hoe en wat om uit je comfortzone te komen: oorzaken en praktische tips.

Wij zijn allen comfort-creaturen! Ja, ik ook!
Wanneer mensen het hebben over de comfortzone gaat het voor de meeste mensen niet over comfort maar over het vermijden van angst of de angst om te falen.
We zijn als mens een een comfort-creatuur. We doen er alles aan om disruptie en verrassing te voorkomen.
De wet van Yerkes-Dodson is een empirisch vastgestelde wet die aantoont dat er een relatie is tussen het stressniveau en de prestatie. De term stressniveau was hier synoniem met arousalniveau (of niveau van fysiologische opwinding). De vraag is hoe we er mee omgaan.
Hoe zit het met de comfortzone en de learningzone dan?
De uitdaging ligt in het opzoeken van de zogenaamde learningzone. Deze geeft stress maar ook een kick!
Bij de kick van de learning zone is er ook de rust van de comfortzone nodig. Ons brein reageert positief op comfort en geeft de “happy” chemicaliën dopamine en serotonine af.
Vraag jij jezelf af waarom mensen gevaarlijke dingen juist wel doen?
Sommige mensen zijn gek op “thrills” en riskante situaties; deels door de stoffen in het brein en deels door het het vergroten van de zelfwaarde alsmede het gevoel dat men iets bereikt heeft. Horrormovies en rollercoasters zijn hier een voorbeeld van.
En waarom helpt nieuwsgierig zijn bij durven?
Het brein houdt ook van “nieuwigheden” hierbij komt ook weer dopamine vrij, als een beloning-factor. Het zoeken naar iets nieuws geeft al vaak voldoende kicks/dopamine dan het behalen van het resultaat. Nieuwsgierigheid is dus een potentieel instrument om uit de comfortzone te komen.
Jeff Bezos, starter en CEO bij Amazon.com had eens een lastige keuze in zijn leven en stelde zichzelf 3 vragen:
  1. Bedenk nu eens dat je 80 bent
  2. Bedenk dat je dan terugkijkt op je leven, wetende dat je zo weinig mogelijk spijt zou willen hebben over je keuzes
  3. En vraag jezelf af: “Zou ik over zoveel jaar spijt hebben van deze keuze of juist van het feit dat ik niet gekozen heb?
Een helder perspectief wordt medegevormd door juist vooruit te projecteren en beelden te vormen. En daarbij de inschatting dat je mogelijk spijt kunt hebben van iets. Dit kan de korte termijn emotie bij de keuze weghalen.
Het spotlight effect kan je in de weg zitten?
We denken dat we de focus hebben van andermans aandacht. We denken dat wij de hoofdrolspeler zijn in onze eigene levende wil, en dat de aandacht juist daarom op ons komt. De waarheid is dat niemand echt Zoveel om jouw gedrag geeft. Mensen herinneren zich 99% van het geen je aan stommiteiten hebt gedaan niet meer. Niemand praat ALTIJD over jou en buiten je directe cirkel denkt er niemand regelmatig aan jou. Het is een illusie. Draai het om: Als jij nu eens niet zoveel om de anderen geeft en wat zij over jou zouden kunnen denken want zij denken ECHT niet zoveel aan jou. Dat is juist GOED! Het geeft je de ruimte om te doen wat je wil.
Interne Demonen
Zij zeggen Je kunt het niet!!! Volgens Freud komt de realiteit komt binnen bij het ego en zorgt dat het ego zich moet verhouden tussen het Id en het Superego. Hierbij ontwikkelt het ego verdedigingsmechanismen gevoed uit angst en schuld.
Essentieel is dan het scheiden van feitelijkheid en het mechanisme.
Rationalisatie, ontkenning, intellectualisme kunnen dan een mechanisme zijn.
Er zijn ook onbewuste overtuigingen veelal opgedaan in onze jeugd welke onze zelfwaarde bv kunnen beïnvloeden en nu af en toe opflitsen.” Ik kan het niet’
Het is nu het moment niet?
Het is NOOIT een goed moment iets anders te doen. niet in actie komen geeft voeding aan angst. Je moet dus in beweging komen. Perfectionisme is een vorm van zelf mishandeling. Uitstelgedrag is een symptoom van perfectionisme, en het wordt verpakt in hetgeen anderen van ons verwachten.
Sommige mensen lijden aan “Planning Paralysis”: eindeloos analyseren en plannen zonder in actie te komen.
Wat helpt? Gebruik de 40-70  regel: hoeveel info heb je nodig om een besluit nemen? Uit onderzoek blijkt minimaal 40% – max 70% heb je van de beschikbare info om een besluit te nemen.
Welke strategien werken nog meer?
Stoicisme: Vrijwillig ongemak oefenen om je gemoedsrust te testen het leert je om te gaan met onzekerheden;
Uitdagingen in het dagelijks leven aangaan, bijvoorbeeld:
  1. TV voor een maand opgeven
  2. Weekbudget 25% downsizen
  3. Voor een periode geen Social Media bekijken
  4. Doe een wandeling bij slecht weer
  5. Als je ergens mee wil stoppen ga dan nog even 1 streepje verder door
  6. Oefen een gewoonte Nee te zeggen op een bepaald iets
  7. Doe normale activiteiten met telkens een kleine aanpassing
  8. Doe zomaar dingen
  9. Maak een lijst wat je niet kunt: zet daarna achter elk punt : maar wat ik wel kan is…
Stappen om uit de comfortzone te komen:
  1. Stop met rampscenario’s: ze komen nooit specifiek uit!
  2. Wees specifiek in wat je wil doen en begin klein.
  3. Is het eerder een keer niet gelukt? Haal geen oude koeien uit de sloot (het verleden is het verleden)
  4. Check the records (wat heeft een ander al succesvol gedaan?)
  5. Toets en minimaliseer risico’s:
    1. Waarom is iets risicovol?
    2. Wat doet het je (3x doorvragen)
    3. Wat zijn de feiten?
    4. Wat zijn de echte kosten en baten)
    5. Wat gebeurt er als je niets doet?
    6. Stel vragen of laat ze stellen (vragen zijn duwtjes uit de comfortzone)
  6. Laat je controlebehoefte los! Je prefrontale cortex is afhankelijk van een gevoel van controle. We denken dat controle hetzelfde oplevert als veiligheid Nieuwe ervaringen geven altijd een gevoel dat er geen controle is, je kunt vooraf geen voorwaarden geven voor een onbekende ervaring. Des te meer we naar controle hunkeren des te meer we ook het gevoel van angst voeden en des te minder ervaren we echt.
  7. Het onbekende is altijd eng, maar eng is niet altijd negatief. Het wordt pas echt eng wanneer we van het onbekende daadwerkelijk kennis nemen. Dus iets onbekend is niet hetzelfde als angst. Als je angst kan transformeren naar een logisch plan of een set stappen om jezelf aan te passen op wat er komt dan wordt het onbekende een simple probleem met een mogelijke oplossing
  8. Weet wat niet onder controle hebt.
  9. Speel, exploreer en wees nieuwsgierig. Eens was er een punt in ons leven dat alles in het leven nog onbekend was. Namelijk als kind. Door te vragen, onderzoeken en te spelen gingen we met het onbekende om.
  10. Focus op juist iets anders, houd je weg van de angst: exploreren en nieuwsgierigheid helpt dan. Juist hetgeen jou fascineert daar moet je naar op zoek.
Reageer

#67 Durven is: “Energie en kracht om de angst en de status quo te overwinnen.”

Carly Fiorina, voormalig CEO van HP (1999-2005) vertelt  in de bijgaande YouTube link over de dynamiek van verandering en angst in deze lezing voor Stanford University-studenten die in mei 2007 werd aangeboden.
Fiorina stelt dat iedereen angst heeft. maar de vraag is welke keuze je maakt. Het meest angstige volgens haar is iets nieuws. En juist bij ondernemerschap gaat het over iets nieuw proberen.
Verandering geeft dus altijd weerstand. Het onbekende houdt je terug.
Ook bij een organisatieverandering geldt dit. Haar advies is medewerkers een goede visie te geven en dat er in deze visie ook een waarde voor de medewerker ligt.
Mensen die iets bereikt hebben, houden liever de status quo, een menselijke reactie volgens haar.
Dus verandering moet genoeg kracht hebben om de angst te overwinnen en de status quo overwinnen.
Ze merkt op dat ondernemerschap gaat over het nemen van risico’s, en dit wordt altijd geassocieerd met het aanpakken van innovatie.
Fiorina concludeert dat het voornemen van verandering inhoudt dat er voldoende energie en kracht wordt verzameld om de macht van de status-quo te overwinnen.
Om te durven en de status quo en het risico aan te gaan is er dezelfde kracht nodig.
De kracht en energie haal je uit:
  1. Train the brain: weet hoe je brein werkt bij angst en train je brein hiermee om te gaan.
  2. Accepteer angst en ga ermee om: geeft niks mag best, je mag angstig zijn maar ga er mee om.
  3. De context en de competenties: je kunt meer dan je denkt, de context bepaalt of je durft.
  4. De waarde-code: durven doe je alleen als je het waardevol vindt!
  5. Het moment van durven: het kantelmoment: nu!
  6. Word een risicomanager! En weer doorrrrrrr, welke uitdaging kun je nog meer aan?
  7. Deal met belemmerende factoren & Pak de positieve kansen!
  8. Support en borging. Zorg dat je je omgeving meeneemt en inricht!

Let’s do this!

Reageer

#63 Durven en routines. 5 tips voor een ochtendroutine!

Gewoontegedrag is gedrag dat routinematig, zonder bewust na te denken, wordt vertoond. Het kan gaan om automatisch uitgevoerde handelingen en om keuzes die ingesleten zijn en waar na verloop van tijd niet meer over nagedacht wordt.
Wanneer we ons voor het eerst bezighouden met een nieuwe taak, werken onze hersenen hard aan het verwerken van tonnen nieuwe informatie terwijl we onze weg vinden. Maar zodra we begrijpen hoe een taak werkt, begint het gedrag automatisch te worden en neemt de mentale activiteit die nodig is om de taak uit te voeren drastisch af.
Soms haken we af wanneer iets te moeilijk wordt of er meer durf nodig is.
Maar juist het inslijten van een nieuwe routine zorgt ervoor dat je basis om telkens te durven sterker wordt!
Bedenk hoeveel intelligentie en concentratie je moest gebruiken de eerste keer dat je inparkeerde of zelfs de eerste keer dat je je veters bond. Vergelijk dat dan met de hoeveelheid mentale inspanningen die je nu doet om die activiteiten uit te voeren.
Duhigg schrijft: “Dit proces – waarin het brein een opeenvolging van handelingen omzet in een automatische routine – staat bekend als” chunking “, en het is de oorzaak van de vorming van gewoonten. Er zijn tientallen, zo niet honderden, gedragsbrokken waar we elke dag op vertrouwen. Gewoonten bestaan uit een eenvoudige, maar uiterst krachtige driestaps lus.
Ten eerste is er een cue, een trigger die je hersenen vertelt om naar de automatische modus te gaan en welke gewoonte om te gebruiken. Dan is er de routine, die fysiek, mentaal of emotioneel kan zijn. Ten slotte is er een beloning, waarmee je hersenen erachter komen of deze specifieke lus de moeite waard is om te onthouden voor de toekomst. Na verloop van tijd wordt deze lus … meer en meer automatisch. De cue en beloning raken met elkaar verweven tot een krachtig gevoel van anticiperen en verlangen naar voren komt.
Laten we eens beginnen met de start van de dag! De ochtendroutine!
De ochtendroutine is echt een tijd voor persoonlijke groei. Je hoeft niet dezelfde ochtendroutine te hebben als ik, het gaat erom je eigen routine te maken, en ik ga je enkele tips geven die je in je routine kunt opnemen.
1. Plan vooruit. Maak het jezelf gemakkelijker door de avond ervoor alles wat je nodig hebt ’s ochtends voor te bereiden. Op die manier staat het voor je klaar en heb je geen excuses om er niet mee door te gaan.
2. Zet je wekker ergens waar je fysiek moet opstaan en zet hem uit. Ik raad aan om een wekker te gebruiken in plaats van je telefoon, zodat je zo lang mogelijk van je telefoon af kunt blijven.
3. Zoek uit hoeveel tijd je ’s ochtends hebt. Denk niet dat je een uur of twee moet besteden om dit voor je te laten werken. U heeft slechts 15 minuten nodig.
4. Als de zon schijnt, ga dan naar buiten en kijk naar het blauw aan de hemel (niet direct naar de zon).
5. Neem elke ochtend een koude douche. Je bouwt jezelf voorbij de mentale kracht door jezelf iets te laten doen dat je niet wilt doen.
Reageer

#62 Lessen uit Koud Water Zwemmen: Overmoed werkt niet!

Wat is overmoed?
Het is het verschil tussen wat we daadwerkelijk presteren en wat we denken te presteren. Waarom krijgen overmoedige mensen juist wel de ruimte?
Ik hoorde laatst dat als we door een eigen fout onze auto in de prak rijden, denken we nog steeds dat we beter kunnen autorijden dan de persoon van de auto die we net in de prak hebben gereden. We focussen op het bovengemiddeld zijn en daar beginnen we al jong mee.
Uit onderzoek blijkt dat van een miljoen scholieren in de VS zeker 70 procent de eigen leiderschapskwaliteiten zag als bovengemiddeld. Slechts 2 procent zag zichzelf als onder het gemiddelde. En uiteraard heeft ONS bedrijf meer kans op succes dan een gemiddelde bedrijf in de branche.
Wij zijn allemaal de beste chauffeur toch? Wie zegt van zichzelf dat hij een ondergemiddelde chauffeur is?
Maar liefst 94 procent van de Amerikaanse professoren zag de eigen prestaties als bovengemiddeld. Hoe zouden zij zichzelf als chauffeur zien?
En… we denken ook nog dat onze inschatting altijd passend en onbevooroordeeld is. We kunnen dat ook zelfs beter dan de anderen in onze omgeving, zo meldt een studie fijntjes.
Wie gelooft dat hij beter is, staat net even een treetje hoger op de sociale ladder. Geloven dat je beter bent zorgt ervoor dat je dat ook laat weten en geeft je vertrouwen. Het maakt je kalmer en je bent vaak overtuigender.
Stel: je begint met Koud Water Zwemmen. Je hebt een workshop gehad van een goeroe en je gelooft dat je alles aankunt! Koud water, stenen breken en over vuur lopen!
Anderen mensen zien je niet als overmoedig, maar vinden je – in ieder geval een tijdje – gewoon geweldig. En jij wordt daar ook trots en blij van. Je denkt meer te kunnen dan je nu al kan.
En dan komt de confrontatie. De huidige watertemperatuur is 9 graden en je besluit ook anderen mee te nemen met zwemmen. De een raakte in paniek, de ander bleek nauwelijks nog aanspreekbaar, het is allemaal net goed gegaan.
Verkeerde inschattingen, onrealistische verwachtingen en ronduit risicovolle beslissingen zijn het gevolg van de overmoed.
#hoedanwel?
  • Niet sturen op applaus maar op inzicht.
  • Pluis je bewezen prestaties uit en neem hier inzichten uit mee.
  • Bereid je voor met data en realistische doelen.
  • Zorg voor een bescheiden zelfinzicht.
Reageer

#61 Zou je “koud-water-zwemmen” eens durven te proberen?

Beginnen:
Koud water zwemmen heeft geen geheimen, het is een kwestie van beginnen en doorzetten.
Gewoon beginnen met koud af douchen. Start met een keer per week, waarbij je de tijd dat je doucht steeds meer verlengd. Stap eruit als je je niet op je gemak voelt en stel geen tijddoelen in om eronder te blijven. Volg je gevoel.
De vervolgstap is op dezelfde wijze een keer in het water te stappen. In het begin is het raadzaam om wel samen met iemand te gaan.
   Het is gemakkelijker om in de zomer te starten bij een watertemperatuur van 16 ° C of hoger. En daarvan uit verder op te bouwen.
Toch kun je nu ook al beginnen. Doe het dan wel met iemand die ervaren is.
En: werkt het nog niet accepteer dat dan en kies een warmer moment.
Het eerste wat er gebeurt als je in koud water komt, is de reactie op kou-ervaring- de eerste zucht, snelle ademhaling en verhoogde hartslag en bloeddruk.
En regelmaat werkt ook goed. Als je meerder keren per week gaat, wordt de kou-reactie van je lichaam steeds gehalveerd. Moet ik er wel bij zeggen bij gelijke omstandigheden. In mijn praktijk blijkt dat geen enkel moment en geen enkele plek hetzelfde is.
Wat wel blijft is een algemene gewenning: als je een paar weken in koud water mist, begin je niet helemaal opnieuw.
De belangrijkste bron van aanpassing die mensen hebben aan koude omgevingen zijn onze hersenen. Het lichaam heeft een beperkte capaciteit om zich aan te passen aan de kou. Ons brein kan het lichaam sturen hierin.
De rillingen:
Rillingen worden gestimuleerd om de diepe lichaamstemperatuur te verhogen wanneer een verlaging van de diepe lichaamstemperatuur optreedt. Het werkt door onvrijwillige samentrekking van de spieren om warmte te genereren en maakt bewegingen zoals zwemmen moeilijk te coördineren.
De hypotherme aanpassing vermindert de hoeveelheid rillingen die optreedt wanneer de diepe lichaamstemperatuur wordt verlaagd. Door herhaaldelijk zwemmen in koud water dat de diepe lichaamstemperatuur verlaagt, vermindert dit de rillende reactie. Dit heeft het effect dat de zwemmer de beweging kan coördineren, maar ten koste van een grotere diepe lichaamskoeling in vergelijking met iemand die rilt. De vermindering van de rillingsrespons is temperatuurspecifiek, als de diepe lichaamstemperatuur afkoelt tot boven de normale daling van de diepe lichaamstemperatuur, wordt de rillingsrespons opnieuw gestimuleerd.
Het belangrijke punt om op te merken is dat de diepe lichaamstemperatuur waarbij rillingen optreden bij iemand die is aangepast dichter bij de staat van klinische hypothermie ligt (kernlichaamstemperatuur is 35 ° C) dan niet-aangepaste individuen. Daarom moeten degenen die koud aangepast zijn, ‘naar hun eigen lichaam luisteren’ in plaats van het geklets aan de waterkant. Als ze beginnen te rillen, moeten ze uit het water komen en beginnen met het opwarmen.
De tijdsduur:
De tijdsduur in het water is niet alleen een weerspiegeling van de staat van aanpassing, maar een combinatie van factoren die betrekking hebben op elk individu, waaronder hun massa, vetheid, fitness, voedingsregime en hoe lang de persoon stilstaat. Recente technologie en onderzoek suggereert het bestaan van bruin vetweefsel (BAT) bij volwassen mensen; eerder werd gedacht dat dit soort vet alleen aanwezig was bij baby’s. Er is nu echter vastgesteld dat het voorkomt bij sommige personen die blootgesteld zijn aan koude, maar de mate waarin dit bijdraagt aan thermoregulatie wanneer zwemmen in koud water niet is vastgesteld.
Dus:
Koud water zwemmen heeft geen geheimen, het is een kwestie van beginnen en doorzetten.
Gewoon beginnen met koud af douchen. Start met een keer per week, waarbij je de tijd dat je doucht steeds meer verlengd. Stap eruit als je je niet op je gemak voelt en stel geen tijddoelen in om eronder te blijven. Volg je gevoel.
Reageer

#58 Stresscontrole en Koud water zwemmen: It’s all in the Mind!

De training van je brein bij koud water zwemmen stelt je in staat beter met stress om te gaan.
Koud zwemmen is een heel natuurlijke manier van trainen in het omgaan met stress.
In het koude water stappen is als een brandwondje op de huid, het is altijd  een belasting voor het lichaam. Dat geeft een stressreactie (mentaal en fysiek).
Maar “stress is niet wat er met je is gebeurd, maar HOE je het waarneemt”.
Voor ons lichaam is het koude water zelf (als stressfactor) niet het probleem, maar de manier, het mechanisme om het stress-effect op het lichaam te verwerken.
Het is geen toeval dat zwemmen in koud water steeds vaker wordt gebruikt in de strijd tegen depressie, stress en angsten. Tijdens het zwemmen trainen we de middelen van het lichaam die ons in staat stellen om met stress om te gaan.
Hoe verloopt dit proces fysiologisch?
De somatische ervaring wordt gecodeerd in het brein en omgezet in het GO – NO GO-commando in de basale ganglia.
De basale ganglia zijn een groep neuronen (ook wel kernen genoemd) die zich diep in de hersenhelften van de hersenen bevinden. De basale ganglia zijn voornamelijk betrokken bij het verwerken van bewegingsgerelateerde informatie. Ze verwerken ook informatie met betrekking tot emoties, motivaties en cognitieve functies.
Het cruciale punt is: welke kant gaat de stressreactie op? Via het indirecte pad of via het directe pad van de basale ganglia?
Optie 1. Het energieproces volgt een indirect pad.
In dit geval wordt het striatum geactiveerd, wat leidt tot de koppeling van de visuele en somato-sensorische cortex van de hersenen.
Dit deel ligt in het voorste gedeelte van de hersenen, waar somatische (lichaams) informatie wordt verwerkt. Dit omvat tast-, pijn-, temperatuur- prikkels.
Het resultaat is dat we tijdens het zwemmen ons verblijf in het koude water visueel en met de huid kunnen controleren. We letten op hoe wonderbaarlijk het wateroppervlak verandert, reageren op de schittering van de zon in het water, gefascineerd raken door meeuwen, voelen de brandende koelte van het water op de huid, enz.
Het zwemmen zelf, de verscheidenheid aan bewegingen leidt niet tot vermoeidheid en spierbelasting. Integendeel, na verloop van tijd neemt een gevoel van opgewektheid, een golf van kracht en lichtheid toe, naarmate de hormonen (dopamine, norepinefrine, serotonine) worden geactiveerd.
Serotonine werkt als een energiehormoon, een hormoon van vreugde. In dit geval scheidt de amygdala de energietoestand als veilig. In koud water voelen we ons zelfverzekerd, kalm en anticiperen we op meer energie tijdens het zwemmen.
Optie 2. Het energieproces volgt een direct recht pad.
Wanneer iemand bang is terwijl hij in koud water gaat ervaart hij een niet vrijwillige stress.
De stress-energie gaat via een directe weg van de basale ganglia en wordt omgezet in eenvoudige motorische acties. Als gevolg hiervan voel je een angst en angst, die wordt verergerd door verschillende associaties in de hersenschors: “Ik heb het koud … je kunt longontsteking krijgen, en als ik verdrinken “, etc.
Een persoon bevindt zich in een homeostatische onbalans en heeft geen gevoel van lichaamsenergie. In dit geval hoopt vermoeidheid zich snel op.
Bij elke volgende beweging van het lichaam neemt de belasting van de spieren toe, gaat de inspiratie verloren en neemt het bevende pad de controle over een lichaam over.
Het gevoel van kou dringt steeds meer door het lichaam. Het verlangen om uit het water te komen is overweldigend. Het lichaam is uiteindelijk niet bestand tegen de stressvolle effecten van koud water.
Conclusie: door meerdere keren het indirecte pad te oefenen geven we het brein de mogelijkheid om meer het indirecte pad te vinden en daarmee anders met de stress om te gaan. En juist het kijken, ruiken en ervaren van de huid en de omgeving versterken je kracht in het omgaan met stress. En bij de uiteindelijke beheersing zorgen de hormonen weer voor een fijn gevoel.
It’s all in the Mind!
Reageer

#47 Interview Kyra Walhof:”Je bent de beste leraar in wat jezelf te leren hebt.”

We hebben allemaal wel eens “iets” gedurfd in ons leven.

In deze interviews spreek ik met mensen die ik een tijd terug heb ontmoet en nu opnieuw ontmoet. Ik ben benieuwd wat zij in dat tijdspad gedurfd hebben.

Ik heb Kyra Walhof in de jaren ’90 ontmoet. Zij was een jonge alleenstaande moeder en volgde een training bij Implacement BV om haar leven destijds qua werk op de rails te krijgen.

Kyra Walhof Spring Zensaties

 

Kyra is vervolgens haar eigen pad gaan volgen met voor- en tegenspoed. Binnenkort wordt zij hopelijk oma en recent is haar bedrijf Zensaties een vestiging midden in de Amsterdamse Jordaan gestart. We volgen elkaar op Social Media en hebben zo nog contact.

We pakken het interview op als een open gesprek. Durven we dat?

 

We zijn beide actief op social media. Kyra deelt interessante zaken die voor haar in het moment spelen. Zij werkt heel erg in het nu. Haar ervaringen zijn soms intens in haar werk en zij heeft het gevoel dat dat gebeurt.  Soms zou zij wel wat zakelijker willen zijn, doordat Zensaties is begonnen als een hobby heeft ze nooit een bedrijfsplan gemaakt of een cursus gevolgd hoe ze zich kan profileren in de zakelijke markt. Van moeder zijn en werken op een basisschool is ze een ondernemer geworden. De leidraad was altijd doen wat goed voelt.

Nu heeft ze een groot bedrijfspand en serieuze vaste lasten, mede daardoor en haar neiging om van rolmodellen af te kijken is ze van plan zichzelf wat meer een zakelijke structuur te geven. O.a. moest ze leren dat ze geld kon vragen en verdienen met iets wat ze leuk vindt.

Zij heeft in haar methode “poppetjes’ ontwikkeld. Die afbeeldingen zijn haar communicatiemiddel.  Zo maakt ze haar communicatie met de kosmos visueel en helder, ook voor de leek. Ze geeft graag voorbeelden met humor en wil ingewikkelde stof graag simpel houden.

Bovenal blijft zij zichzelf in haar werk.  Zij groeit nog steeds in haarzelf met Zen en met Zensaties.

Kyra heeft heel veel uitdagingen gehad en daarvan geleerd. Dat was “goud” en deelt zij graag.

En waar heeft bij deze groei “durf” een rol gespeeld?

Braintrainer

De plannen die zij uitvoert komen voort uit een beeld dat ze voor zich ziet. Soms is het iets dat uit het niets een paar keer wordt vormgegeven in haar hoofd, een andere keer is het een situatie die ze bij een ander ziet waarbij haar lichaam een sprongetje maakt “dat wil ik ook!”. Zo heeft ze bijvoorbeeld een relatie gehad met een ondernemer, zijn kijk op het leven en de manier waarop hij op de aarde staat waren inspirerend. “Het is dan alsof ik zijn bril even op zet en in zijn lichaam kruip om te ervaren hoe het voelt om zelfstandig te zijn. Ik tune in op datgene wat ik zelf ook zou willen leren. Ik leer mezelf comfortabel te worden met dat gevoel en maak het eigen“.

Belichaming van je wens, zo werk ik ook met Reiki. Je kan je verbinden met energie. Alles heeft een energie. Zo heeft angst ene totaal andere trilling en effect op je lichaam dan vertrouwen. Hier kan je leuke spelletjes mee doen en jezelf goed leren kennen. Schrijven op ene briefje wat je wilt en erop gaan staan, voelen wat het energieveld van je wens met je doet. Daarna kan je jezelf de vragen stellen:

“ wat mag je nog leren om het te realiseren? “ en “ wat is NU de eerste beste stap?”

Dat werkt om mijn koers helder te houden. Ik geloof dat waar een wil is, een weg is.

Zij ziet het voor zich en dat geeft haar blijdschap. “Telkens in mijn leven werkt dit goed voor mij. Toen ik jong moeder was bijvoorbeeld maar ook nu met het in Coronatijd starten met een echte vestiging.”

We onderzoeken samen hoe het systeem tussen fysiek en het brein werkt en hoe je het brein kan trainen. “De een springt in het water en de ander neemt het trappetje!”

Een voorbeeld: “Mijn moeder zei dat toen ik voor het eerst ging lopen, ik eerst rustig zat en observeerde en daarna met een kreet opstond en ging lopen.” Zij merkt dat zij een ‘drive’ heeft die zij niet zo bewust inzet. “Ik heb bijvoorbeeld nooit een bedrijfsplan geschreven.”

Kyra heeft een sterke wil; haar intuïtie is sterk geankerd en gaat als vanzelf.

Haar wil is haar drive. Ook hier geldt weer de kritische vraag, is het niet juist een vorm van DURF om voor iets te gaan tegen je wil in?

Soms doet Kyra iets uit een verantwoordelijkheidsgevoel, maar ze heeft het nodig om daar dan toch nog haar eigen wil van te maken. “Ik wil een goede moeder zijn en veel mensen helpen met Zensaties, alles wat bijdraagt aan mijn idee van “goed” wordt dus mijn wil. Haha Of ik het nou wil of niet”.

We bespreken ook het boek van Hilde Bolt hierbij. Kyra verdiept zich nu meer in astrologie en dit geeft haar ook een beter beeld. “Ik probeer te zijn wie ik ben en te vertrouwen dat mensen daar naar toe komen, ik kan mezelf niet zo goed forceren, het komt op mijn pad.”

Er zijn fases geweest dat er paniek is geweest en dat haar huid dunner wordt. Zij beschrijft een oerveiligheid in zichzelf. “De afgelopen 2 jaar waren de zwaarste van mijn leven, vrienden gingen naar Bali en ik koos ervoor niet mee te gaan, mijn dochter ging uit huis, Corona….en toch startte ik deze vestiging… juist toen startte ik deze vestiging “Dan maak ik mijn eigen Bali hier in de stad” “

 

Accepteer angst en ga ermee om

Ik ken zeker het gevoel van angst, ik heb ook vaak genoeg angstaanvallen gehad, maar ga dan op zoek naar mijn kalme staat van zijn en train mijn lichaam om in die staat te zijn terwijl ik te maken krijg met triggers die mij angstig of onrustig maken. Dit proces is wat ik noem “JUST ZEN IT”.

“Zo kwam er laatst een grote hond op me af, ik schrok, maar ik schakelde snel omdat ik terug kon halen hoe fijn het vroeger voelde om een hond te knuffelen. Ik scan de situatie en na een paar seconde weet ik of ik erin duik of me terugtrek.”

Kyra creëert dan een balans.

“Van een hele dag alleen mediteren word ik ook niet gelukkig”.

We bespreken het verschil tussen angst accepteren en angst voelen en toch doen. Het verschil tussen lef en durf diepen we uit. “Lef met voorbedachten rade”

Kyra vertelt over “durven, doen en waarheid” dat zij vroeger speelde. Zij durfde alles. “De vraag was echter: wil ik het?”.

 

De context en de competenties

Durven is ook afhankelijk van de omgeving. Wat voor de een een teken van lef is is voor de ander een comfortzone. “Ik zou bijvoorbeeld eerder ja zeggen tegen ene sprong uit het vliegtuig dan mijn huis opgeven en gaan samenwonen.”

Kyra heeft de les in haar leven om juist eens te settelen op een plek. Met vaste groepen en vast inkomen. Zij krijgt het er benauwd van. Vaste relaties in vaste contexten werken niet voor haar. Haar gevoel van lichtheid wil zij niet kwijt. Omgaan met “benauwdheid’ is een uitdaging voor Kyra. Dat kost wel energie om telkens de keuzes moeten maken.

Kyra gaat alles aan, zij blijft niet aan de kant staan en gaat ermee om. En dan wel op de “voorvoet”…in elke context kunnen springen.

“In bepaalde situaties kan ik de controle weggeven.”

Kyra gaat in het moment in die situatie aan. Zij vertelt dat zij verschillend kan omgaan met bepaalde bewegingen en in moeilijke situaties.

 

De waarde-code

Vroeger was het mijn dochter en gaandeweg in mijn leven met Zensaties de belangrijkste waarde. Twee plekken waar ik geef waar ik heel goed in ben. Leidraad zijn mijn levenswerken.

“Ik zou heel graag een Ted-talk willen doen om dan eens iets te vertellen van betekenis.” We hebben het over De Steen van Bram Vermeulen: Kyra is een “stenenlegger”.

 

Het moment van durven: het kantelmoment

“Mijn ethische stem remt eerder. Ik noem het mijn wijze stem.”

Het begin als ondernemer is een voorbeeld van een moment. “Ik vond het leuk, van een hobby mijn werk maken. Ik had een massagecursus gedaan en werkte tegen inkoopprijs van de olie. Het is een opeenstapeling van kantelmomenten, telkens vind ik iets leuk en dan doe ik het.”

Kyra werd gevraagd door een bedrijf, het leek haar leuk om in een samenwerking met een sportschool te werken, maar zij wilde een officieel diploma en een KvK nummer enz. Zij behaalde haar diploma en verzon een naam voor mijn bedrijf. Daar hoorde een website bij en zo rolde het balletje verder.

Haar wens om samen te werken met professionals was toen de drive en alles wat zij moest doen om dat te realiseren deed zij.

“Nu met dit pand is de droom dat ik een warm thuis voor mijn klanten heb en een grote huiskamer voor Reiki en events, huren bij anderen was toch altijd anders dan het beeld wat ik voor me zag. Daarom moest ik voor een eigen pand gaan. Ik heb nu getekend voor twee jaar en zie wel hoe dat uitpakt”.

Kyra gaat door zolang zij haar droom voor haar ziet.

Zo heeft zij tegen mooie uitnodigingen nee gezegd omdat zij het niet voor zich zag. Soms vraagt zij zichzelf af of dat niet juist met DURF te maken heeft. Is het niet de makkelijke weg om te gaan voor iets wat je voor je ziet?

Word een risicomanager!

Ik kan volmondig zeggen dat ik durf heb. Niet dat ik moed heb. We bespreken de concepten “moed, lef en durf” door. Kyra begint standaard aan de lef-kant. “Ik werk met mijn “inner compass”.

Aan de hand van een voorbeeld zien we dat mensen in bepaalde situatie het besef van risico verschillend is. Iemand die zij kent heeft een basiskalmte in kritische situaties. Hij staat standaard in het ‘groen”. Kyra beoordeelt zichzelf kritisch. Zij zou graag meer in controle willen zijn in bepaalde situaties. Door acceptatie ligt er een kans tot ontwikkeling voor haar. Persoonlijke voorbeelden komen langs om te duiden hoe Kyra haar risico’s managet en hoe ik in bepaalde situaties reageer.

Fouten maken en erkennen is essentieel.

“Zodra ik helder voor me zie waar ik heen wil ga ik op pad. Wat ik tegenkom onderweg vind ik zeker niet altijd makkelijk, maar moeilijkheden zijn voor mij geen reden om te stoppen.”

“Ik train mezelf de rust te hebben voor langer termijn plannen, ik ben van nature zeer impulsief. Ik ben dagelijks bezig met mijn eigen motto “what ever you do, just zen it” dat is de balans tussen gaan en even een rust punt vinden. Het mooiste is als ze beide in 1 bestaan, dan heb ik stilte in de beweging en beweging in de stilte.  In dat stille midden is mijn kern, mijn wijze stem, of hogere zelf, het zijn maar woorden wat je eraan geeft”.

 

Deal met belemmerende factoren & Pak de positieve kansen!

Er zijn wat belemmeringen die Kyra meeneemt vanuit haar jeugd: “Mijn ouders waren verschillend in de opvoeding. En de families van mijn ouders waren ook zeer verschillend.

Mijn moeder wilde mijn impulsieve kant altijd beschermen, dat deed ze in mijn ogen door beren op mijn weg te plaatsen. Zij noemde mijn kijk op de wereld wel eens een roze bril.

Ik heb in therapie en gedurende het leven geleerd welke beren mijn realiteit zijn en welke ik niet eens mee hoef te dealen omdat ze van een ander zijn.”

Beide ouders zijn acteurs, het kruipen in een rol heeft ze al vroeg meegekregen. Vroeger speelde Kyra veel toneelstukken met haar vader, haar rolmodel toen was Pippi Langkous .

Haar moeder moest hierin wel de grenzen aan geven, want haar vader kon tot diep in de nacht door gaan met alcohol en snoep, dat was voor een langer termijn doel niet gezond.

De uitdaging die eerder is genoemd, om een balans te vinden tussen korte termijn willen en voor het lange termijn gaan is een patroon dat al vroeg ontstaan is.

Daarom gelooft Kyra dat waar je vandaan komt en wat je hebt geleerd in je jeugd een grote rol speelt bij DURF.

We spreken door over karakter en aard. Kyra gaat er van uit dat zij haar ouders zelf gekozen heeft.

En wat betreft de kansen: “Mijn mindset kan wel eens belemmerend zijn. Mensen dichtbij zien soms wel 6000 beren. Ik gebruik dan een rolmodel en tune ik in hoe de fysieke staat bijvoorbeeld is van die ander. Nieuwsgierigheid werkt bij mij ook goed. Ik was als kind al bezig met boekjes en onderzoeken en opvragen.”

 

Support en borging

Kyra heeft goede vrienden die haar goed kennen. Zij vraagt hen haar aan te spreken wanneer zij wellicht doorslaat in bepaald gedrag. ”

“Als het niet goed met mij gaat, dan uit ik mezelf. Vrienden, buren helpen mij dan. Als ik niet goed draai, krijg ik de feedback dat ik dan mezelf te laag zie. En dan kan ik weer doorgaan.”

Zij durft echt hulp te vragen. In Bali was zij een tijd alleen en kon makkelijk aangeven wat haar behoeftes waren. Coronatijd was erg lastig: vader was overleden, relatie was over, zij kon niet werken…”Toen heb ik meer uit mezelf kunnen halen dan ik dacht dat ik kon”

Reiki is een grote steun en geeft veel vertrouwen. “En dat ik visualiseer en dat iets voor me zie!”

“Ik heb geen keuzes over mijn kern en alles eromheen daar heb ik invloed op.”

Afsluitend geeft een heldere kern rust.

We spreken af elkaar weer eens te spreken in de toekomst, dank Kyra voor je openhartigheid en je mooie vragen!

Wil je meer weten of Kyra en Zensaties? Check dan: https://www.zensaties.nl

Reageer

#40 Moed houden in tijden van verdeeldheid: een pleidooi voor optimisme.

Optimisme is één van de kansen om te durven.
Elif Shafak schreef “Zo houd je moed in een tijd van verdeeldheid”; een essay met een alledaagse menselijk antwoord op hoe wij ons kunnen gedragen in de huidige tijd.
Het leven bestaat uit verhalen stelt Shafak. Verhalen brengen ons samen, niet vertelde verhalen houden ons van elkaar gescheiden. Verhalen geven (on)waarheden, diepste gedachten, herinneringen, open wonden maar bovenal een stem!
Deze stem wordt veelal digitaal verwoord en daardoor ontstaat een veelal verward beeld over de realiteit. Verwarring is een manier van leven geworden voortgestuwd door digitale ontwikkelingen en social media. We zitten nu op een drempelmoment, een tussentoestand zegt Shafak.
Volgens Fromm is deze drempelfase één van onveiligheid en kwetsbaarheid. Vanuit het zich niets kunnen voelen verkrijgen mensen zekerheid door zich te vereenzelvigen met een natie, of vanuit persoonlijk narcisme zichzelf projecteert op een nationale identiteit.
Men is dan lid van de beste groep van de wereld.
Algoritmes bepalen onze voorkeuren voor informatie en zo ontwikkelen we onze “kennis en wijsheid”. Intussen wordt de maatschappij gepolariseerd en gepolitiseerd. Diversiteit en culturele verschillen staan onder druk waardoor we menselijkheid en wederzijds respect steeds meer verliezen.
” Hoor jij bij ons of bij hen?”
” Ben jij een insider of een outsider?”
Wie durft er niet te kiezen? Gewoon NIET?
Ik hoor regelmatig: “Waar kom je vandaan? Aan je accent te horen Amsterdam? Noord? Kom je daar vandaan?”
Een accent is een weergave in je taal dat onlosmakelijk verbonden is aan het pad dat je hebt afgelegd, de liefde die je hebt gehad, je littekens en meer dan een weergave van je afkomst.
Afkomst geeft betekenis aan je zijn en wat we nu meemaken is ook een betekeniscrisis zegt Shafak.
Ons referentiekader wordt gekanteld.
“Ons woordenboek staat in brand”
Er moeten nieuwe antwoorden komen op de vragen:
  • Wat is democratie?
  • Wat is normaal?
  • Wat is geluk?
  • Wat is egoïsme?
  • Wat is vrijheid?
  • Wie ben ik?
Onze verdere stappen worden bepaald hoe wij onze identiteit definiëren
Vooralsnog ben ik een Amsterdamse Zaankanter uit Noord.
Ik hoor op meerdere plekken thuis. Dat geef ik mee aan mijn kinderen en neem ik mee in mijn handelen.
Shafak’s oma zei ooit: We erven onze omstandigheden en we verbeteren ze voor onze volgende generatie. Met een mengeling van een bewust optimisme en kritisch pessimisme.
Wees niet bang voor complexiteit. Hou het simpel en goed, alles met mate en bewust, met kleine stukjes durf enzo…
2 Comments